مدل حسابداری مبتنی بر ارزش جاری
مدل حسابداری مبتنی بر ارزش جاری – واحد پول دارای قدرت خرید
ثابت:
در این روش برای تعدیل صورتهای مالی هم از ارزشهای جاری و هم از شاخص قیمتها استفاده می شود. بدین ترتیب كه بهای تمام شده تاریخی به وسیله ارزش جاری پایان دوره جایگزین می شود و سود نیز به دو بخش ناشی از تورم و خالص از تورم تقسیم می شود كه برای تفكیك این دو بخش از شاخص قیمتها ستفاده می شود.
نحوه عمل به این صورت است كه ارزش جاری اول دوره به وسیله شاخص قیمتهای پایان دوره تعدیل می شود و تفاوت بین ارزش جاری اول دوره تعدیل و ارزش جاری پایان دوره نشان دهنده بخش سود خالص از تورم می باشد و تفاوت بین ارزش جاری اول دوره تعدیل شده و ارزش جاری دوره نشان دهنده بخش سود ناشی از تورم می باشد.
مدل حسابداری بهای تمام شده تاریخی:
در یك نظام مبتنی بر بهای تمام شده تاریخی ، داراییها و بدهیها به ارزش زمان تحصیل اندازه گیری می شود و این ارزش معمولاً بهای تحصیل است. بدین ترتیب، بهای تمام شده تاریخی دارای دو خاصیت مهم است خاصیت اول مبتنی بودن آن بر معادلات است و خاصیت دوم این است كه بهای تمام شده تاریخی بیانگر ارزش جاری در زمان تحصیل است و سود محاسبه شده در این روش بر اساس واحد اسمی پول می باشد و هیچ تعدیلی روی آن انجام نمی شود.
مقایسه نظام بهای تمام شده تاریخی و ارزش جاری:
مزیت اصلی مبنای بهای تمام شده تاریخی، عینی بودن و اتكا پذیری آن است كه ناشی از مبنای معاملاتی آن می باشد ولی مهمترین مزیت ارزش جاری، مربوط بودن آن به تصمیمات استفاده كنندگان است.
عیب اصلی مبنای بهای تمام شده تاریخی، مربوط نبودن آن با وضعیت جاری واحد تجاری است در حالی كه عیب اصلی ارزش جاری، ذهنی بودن بیشتر و اتكا پذیری كمتر آن در مقایسه با بهای تمام شده تاریخی است.