بررسی تأثیر مكمل یاری كلسیم بر پروفایل لیپیدی زنان مبتلا به اضافه وزن یا چاقی

بررسی تأثیر مكمل یاری كلسیم بر پروفایل لیپیدی زنان مبتلا به اضافه وزن یا چاقی

امروزه اضافه وزن و چاقی به شکل اپیدمی جهانی درآمده است. این بیماری از عوامل مهم مرتبط با اختلال لیپیدها و لیپوپروتئین های سرم است و همه آنها از عوامل خطرساز بیماریهای قلبی-عروقی (که خود اولین علت مرگ و میر است)، محسوب می شوند. شواهدی وجود دارد مبنی بر اینکه دریافت بالای کلسیم می تواند تاثیری مطلوب بر لیپیدها و لیپوپروتئین های سرم داشته و نیز موجب کاهش وزن شود. هدف از این مطالعه، بررسی تاثیر مکمل یاری کلسیم به مقدار 1 گرم در روز و به مدت 30 روز بر پروفایل لیپیدی و بعضی نمایه های چربی بدن در زنان مبتلا به اضافه وزن یا چاقی بود.

مواد و روشها: این پژوهش به روش کارآزمایی بالینی تصادفی شده دوسوکور انجام گردید. چهل و چهارزن غیریائسه (سن: 6±25 سال) مبتلا به اضافه وزن یا چاقی (kg/m²25≤BMI) به مدت 30 روز 1000 میلی گرم مکمل کلسیم عنصری به شکل کربنات کلسیم (24=n) یا دارونما (20=n) دریافت کردند. نمونه خون پس از حداقل 12 ساعت ناشتا و اندازه های تن سنجی شامل وزن، قد و چربی زیر پوستی در 4 نقطه قبل از شروع مداخله و پس از آن گرفته شد. BMI از تقسیم وزن بر مربع قد و درصد چربی بدن با استفاده از مجموع چربی های زیر پوستی در 4 نقطه برآورد شد. کلسترول تام، کلسترول HDL و تری گلیسرید به روش آنزیماتیک و آپولیپوپروتئینهای A-Ι و B به روش Nephelometry اندازه گیری شدند. کلسترول LDL با استفاده از فرمولFreidwald و کلسترول VLDL یک پنجم TG محاسبه شد. مقدار دریافت انرژی و کلسیم غذا با استفاده از 3 روز یادآمد 24 ساعته خوراک محاسبه شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارش آماری SPSS (ویرایش 9) انجام شد. آزمون های آماری به صورت دودامنه انجام و مقدار P کمتر از 05/0 از نظر آماری معنی دار در نظر گرفته شد.

یافته ها: تفاوت معنی داری بین مشخصات پایه، دریافت انرژی، کلسیم و همچنین پروفایل لیپیدی بین دو گروه پیش از مداخله مشاهده نشد. TG، کلسترول تام، کلسترول LDL و کلسترول VLDL در هر دو گروه افزایش و کلسترول HDL کاهش نشان داد اما، از نظر آماری افزایش TG وکلسترول VLDL تنها در گروه مکمل کلسیم و افزایش کلسترول تام تنها در گروه دارونما معنی دار بود. افزایش کلسترول LDL و کاهش کلسترول HDL در هر دو گروه معنی دار بود. لازم به ذکر است تفاوت معنی داری بین هیچ کدام از متغیرها بین گروهها در انتهای مداخله مشاهده نشد.

نتیجه گیری: بر اساس یافته های این مطالعه هرچند مکمل کلسیم تاثیری پیشگیری کننده بر افزایش کلسترول تام نسبت به دارونما نشان داد، اما با توجه به تغییرات آپولیپوپروتئین B، احتمالا موجب کاهش اندازه ذرات LDL شده است. همچنین با توجه به افزایش معنی دار TG در گروه مکمل کلسیم، در مجموع به نظر نمی رسد مصرف مکمل کلسیم تاثیر مطلوب بر پروفایل لیپیدی زنان مبتلا به اضافه وزن یا چاقی داشته باشد. افزون بر آن هر چند مکمل کلسیم کاهشی معنی دار در وزن و BMI نسبت به گروه دارونما نشان داد اما نتوانست درصد چربی بدن را به شکل معنی دار کم کند. با توجه به اینکه تفاوت معنی داری در متغیرهای مورد مطالعه بین گروهها در انتهای مداخله وجود نداشت، به طور کلی تاثیر مطلوب قابل توجهی از دریافت مکمل کلسیم در زنان مبتلا به اضافه وزن یا چاقی مشاهده نشد

فهرست مطالب:

مقدمه....................................................................................................................................................................

اهداف و فرضیات...............................................................................................................................................

هدف اصلی..........................................................................................................................................................

اهداف ویژه..........................................................................................................................................................

هدف كاربردی.....................................................................................................................................................

فرضیات................................................................................................................................................................

جدول متغیرها.....................................................................................................................................................

فصل اول: كلیات.................................................................................................................................................

مقدمه‌ای بر كلسیم..............................................................................................................................................

نیاز (DRI) و مسمومیت..................................................................................................................................

مهمترین عملكردهای كلسیم.............................................................................................................................

منابع غذایی و دریافت.......................................................................................................................................

ارتباط دریافت پائین كلسیم با بیماری های مزمن.......................................................................................

استئوپورز............................................................................................................................................................

فشارخون بالا......................................................................................................................................................

سنگ كلیه.............................................................................................................................................................

سرطان..................................................................................................................................................................

لیپیدهای خون.....................................................................................................................................................

تری آسیل گلیسرول ها (تری گلیسریدها).....................................................................................................

كلسترول..............................................................................................................................................................

لیپوپروتئین‌ها......................................................................................................................................................

متابولیسم لیپوپروتئین‌ها..................................................................................................................................

بیماری‌های قلبی- عروقی (CHD) و ارتباط آن با لیپیدها، لیپوپروتئین‌ها و آپولیپوپروتئین‌ها.......

DRI كلسیم بزرگسالان مرد و زن.................................................................................................................

محدوده طبیعی لیپیدها، لیپوپروتئین‌ها و آپولیپوپروتئین‌های اندازه‌گیری شده...................................

فصل دوم: مروری بر پژوهش‌های پیشین.................................................................................................

ارتباط كلسیم با لیپیدها و لیپوپروتئین‌ها......................................................................................................

ارتباط كلسیم با وزن و بعضی نمایه های چربی بدن.................................................................................

فصل سوم: مواد و روش‌ها.............................................................................................................................

نوع پژوهش.........................................................................................................................................................

افراد مورد مطالعه..............................................................................................................................................

معیارهای ورود به مطالعه................................................................................................................................

معیارهای خروج از مطالعه................................................................................................................................

برآورد حجم نمونه.............................................................................................................................................

نمونه‌یابی.............................................................................................................................................................

نحوه انجام پژوهش............................................................................................................................................

مكمل كلسیم و دارونما......................................................................................................................................

اندازه گیری محتوای كلسیم كپسول‌ها...........................................................................................................

اندازه‌گیری‌های تن سنجی.................................................................................................................................

نمونه‌های خون....................................................................................................................................................

اندازه‌گیری لیپیدها و لیپوپروتئین‌ها...............................................................................................................

اندازه‌گیری آپولیپوپروتئین‌ها..........................................................................................................................

تجزیه و تحلیل آماری........................................................................................................................................

محاسبه كلسیم و انرژی رژیم غذایی..............................................................................................................

ملاحظات اخلاقی.................................................................................................................................................

فصل چهارم: یافته‌ها..........................................................................................................................................

میانگین و انحراف معیار متغیرهای زمینه‌ای گروه مكمل كلسیم و دارونما پیش از مداخله................

میانگین و انحراف معیار متغیرهای چربی بدن گروه مكمل كلسیم و دارونما پیش از مداخله............

میانگین و انحراف معیار دریافت انرژی و كلسیم گروه مكمل كلسیم و دارونما پیش از مداخله........

میانگین و انحراف معیار پروفایل لیپیدی گروه‌ مکمل کلسیم و دارونما پیش از مداخله......................

مقایسه میانگین‌های وزن، BMI و شاخص‌های چربی بدن پیش و پس از مداخله در گروه مكمل كلسیم

مقایسه میانگین‌های وزن، BMI و شاخص‌های چربی بدن پیش و پس از مداخله در گروه مكمل دارونما

مقایسه میانگین های لیپیدها، لیپوپروتئین‌ها و آپولیپوپروتئین‌ها پیش و پس از مداخله در گروه مكمل كلسیم

مقایسه میانگین های لیپیدها، لیپوپروتئین‌ها و آپولیپوپروتئین‌ها پیش و پس از مداخله در گروه دارونما

مقایسه میانگین‌های متغیرهای چربی بدن گروه مكمل كلسیم و دارونما پس از مداخله......................

مقایسه میانگین‌های پروفایل لیپیدی گروه‌ مکمل کلسیم و دارونما پس از مداخله................................

جمع‌بندی نتایج....................................................................................................................................................

فصل پنجم: بحث................................................................................................................................................

مقایسه گروه های مكمل كلسیم و دارونما در ابتدای مطالعه.....................................................................

تأثیر مكمل یاری كلسیم بر لیپیدها، لیپوپروتئین‌ها و آپولیپوپروتئین‌ها.................................................

تأثیر مكمل یاری بر وزن و چربی بدن..........................................................................................................

پیشنهادات...........................................................................................................................................................

پیوست و ضمائم..............................................................................................................................................

چكیده انگلیسی.................................................................................................................................................

منابع و ماخذ......................................................................................................................................................

فهرست جداول

عنوان

جدول متغیرها.....................................................................................................................................................

جدول 1-1- DRI كلسیم بزرگسالان مرد و زن..........................................................................................

جدول 2-1- محدوده طبیعی لیپیدها، لیپوپروتئین‌ها و آپولیپوپروتئین‌های اندازه‌گیری شده............

جدول 1-4- میانگین و انحراف معیار متغیرهای زمینه‌ای گروه مكمل كلسیم و دارونما پیش از مداخله

جدول 2-4- میانگین و انحراف معیار متغیرهای چربی بدن گروه مكمل كلسیم و دارونما پیش از مداخله

جدول 3-4- میانگین و انحراف معیار دریافت انرژی و كلسیم گروه‌های مكمل كلسیم و دارونما ....

جدول 4-4- میانگین و انحراف معیار پروفایل لیپیدی گروه‌های مکمل کلسیم و دارونما پیش از مداخله

جدول 5-4- مقایسه میانگین‌های وزن، BMI و نمایه ‌های چربی بدن پیش و پس از مداخله در گروه مكمل كلسیم

جدول 6-4- مقایسه میانگین‌های وزن، BMI و نما یه ‌های چربی بدن پیش و پس از مداخله در گروه دارونما

جدول 7-4- مقایسه میانگین‌های لیپیدها، لیپوپروتئین‌ها و آپولیپوپروتئین‌ها پیش و پس از مداخله در گروه مكمل كلسیم

جدول 8-4- مقایسه میانگین‌های لیپیدها، لیپوپروتئین‌ها و آپولیپوپروتئین‌ها پیش و پس از مداخله در گروه دارونما

جدول 9-4- میانگین و انحراف معیار متغیرهای چربی بدن گروه مكمل كلسیم و دارونما پس از مداخله

جدول 10-4- میانگین و انحراف معیار پروفایل لیپیدی گروه مکمل کلسیم و دارونما پس از مداخله

فهرست پیوست و ضمائم:

پیوست 1: رضایت نامه کتبی ..........................................................................................................................

پیوست 2: محاسبه درصد چربی بدن با استفاده از مجموع چربی زیر پوستی در چهار نقطه ..........

پیوست 3: پرسشنامه 3 روز یاد آمد خوراک ..............................................................................................

پیوست 4: واژه های اختصاری .......................................................................................................................