گفت و گوهای قرن جدید
باسمه‌‌‌‌تعالی
مقدمة مترجم
كتابی كه پیش رودارید بخشی از سلسله بحثهای موضوعی است كه تحت عنوان كلی«گفت‌وگوهای قرن جدید» ازسوی انتشارات دارالفكر لبنان منتشرمی‌شود. این مؤسسه ازچندی پیش با دعوت از اندیشمندان عرصه های مختلف علوم انسانی، موضوعات گوناگون این حوزه را مورد بحث وبررسی قرارداده وماحصل آنها را به چاپ رسانده است، بدین ترتیب كه پس از تعیین موضوع ، پرسشهایی پیرامون آن مطرح شده ودراختیار دونفراز صاحبنظران كه از دومنظر متفاوت به موضوع می‌نگرند، قرار می گیرد. دو اندیشمند بدون آن كه از نوشته های یكدیگر باخبر باشند، نظرات خود را در ابتدای كتاب مطرح می‌كنند. سپس می توانند دیدگاههای طرف مقابل را مطالعه كرده، آن رامورد نقد وبررسی قرار دهند. نقدهای هریك ازدو نویسنده نیزدرادامه كتاب درج شده است.
كتاب حاضر به موضوع زن، دین واخلاق می پردازد. بخش دوم و سوم كتاب نوشتة خانم دكترنوال سعداوی است كه ازحامیان سرسخت اندیشة «زن محوری» (فمینیسم) درجهان عرب می‌باشد. وی درسال 1955م.(1334 ش.) دررشتةپزشكی عمومی ازدانشگاه قاهره فارغ التحصیل شده ودورة تخصصی پزشكی را درسال 1965م.(1344ش.)در دانشگاه كلمبیای شهر نیویورك به پایان رسانده اند. به زبانهای انگلیسی و فرانسه تسلط داشته وكتاب‌های متعددی (اغلب با موضوع زن محوری) تالیف كرده اند كه برخی ازآنها عبارتند از : زن و مسائل جنسی،مؤنث اصل است ، چهرة عریان زن عرب(كه به فارسی ترجمه و منتشر شده است) ، زن و كشمكشهای روحی،خاطرات یك پزشك زن، نبرد جدید پیرامون مسالة زن و ...
در بخش اول و چهارم كتاب، نوشته های خانم دكتر هبه رؤوف عزت را می خوانیم. وی در سال 1965م. (1344ش.) در مصر متولد شده ودر سال 1992م.(1371ش.) در مقطع كارشناسی ارشد با رتبة ممتاز از دانشگاه قاهره فارغ التحصیل شده ودر ادامه، رسالة دكترای خود را با موضوع «بررسی تحول مفهوم شهروندی از دیدگاه لیبرالیسم» به نگارش در آورده است. ایشان در دانشگاههای آكسفورد و وست منستر لندن سابقة تدریس داشته و در بسیاری از پژوهشهای انجام شده پیرامون موضوعات سیاسی ـ اجتماعی روز مشاركت نموده اند. همچنین كتب و مقالات متعددی به زبانهای عربی و انگلیسی از ایشان به چاپ رسیده است.
لازم به ذكر است كه بخش اول و سوم متن اصلی كتاب فاقد پاورقی بوده وتوضیحات درج شده در پاورقی از مترجم است و نباید به نویسنده منسوب گردد.
امید است ترجمة این كتاب گامی در جهت آشنایی پژوهش‌گران میهن ما با اندیشه های صاحبنطران كشورهای عربی باشد.
مهدی سرحدی
18فروردین1381
مقدمة ناشر
پس از سیزده دوره مباحث جنجال برانگیز در حوزة اندیشه, خط سیر این موضوعات به مسأله زن به عنوان یكی از محورهای اصلی در این حوزه كشیده شد. علت تأخیر در پرداختن به این موضوع, نه بی‌توجهی و سهل‌انگاری, بلكه دشواریها و مشكلات موجود در روند نگارش، گردآوری و تنظیم مباحث بود.
امروزه نمی‌توان توجه و اهمیت ملی, جهانی و بین‌المللی را برای زنان نادیده گرفت، هم‌چنان كه نباید از مشكلاتی همچون محرومیتهای سیاسی، اجتماعی و تبعیض و تحقیرهایی كه زنان از آن رنج می‌برند، غافل شد.
مشكل زنان چیست؟ و ریشه‌های تاریخی و عوامل استمرار آن كدامند؟
دین! عرف! آداب و رسوم! عادتها؟!!
چه كسانی دین را كه با ایجاد تحول و برای ایجاد تغییر آمده است, ساكن و بی‌‌‌اثر كردند؟ و چه كسانی عادتها, آداب, رسوم و عرف را تحمیل می‌كنند؟ آیا مردان كه از حقوق كامل برخوردار هستند, این وظایف و تكالیف را بر زنان تحمیل می‌كنند و در جامعه‌ای «مردسالار» بر زنان سخت می‌گیرند؟
آیا تفاوتهای بیولوژیك, موجب اختلاف میان زمینه‌های فعالیت زنان و مردان و برتری یافتن مرد بر زن گردیده است؟
آیا دین، موجب بدتر شدن موقعیت زنان شده یا به عكس, این دین است كه عدل و انصاف را دربارة زن اجرا كرده و با تبیین حقوق زنان، در ارتقاء جایگاه آنان مؤثر بوده و با تلاش برای رسیدن زن به حقوق خود، راه را برای رهاشدن او از نابرابری‌ها و آزادی از قید و بندهای موجود هموار كرده است؟
چرا در افكار عمومی جوامع، زن منشأ فتنه و گناه و خطری برای دین و اخلاق تلقی می‌گردد و با وجود برابری و اشتراك زن و مرد در ارتكاب اشتباهات، مسؤولیت آن بیشتر برعهدة زن گذارده می‌شود؟
به‌رغم آن كه ما عادت داریم مسائل را «یك بعدی» بنگریم؛ یا با دید كاملاً موافق و یا با نگاهی كاملاً مخالف, مؤسسهء دارالفكر در ارائه برنامه‌های فرهنگی خود، زمینه را به‌طور همه جانبه, برای دو دیدگاه آماده كرده و به منظور دوری از تنش و جلوگیری از بروز واكنشهای لحظه‌ای، تنها به آوردن یك نقد و تحلیل از هر یك از طرفین در هر مورد بسنده كرده است.
با وجود آن كه هركدام از طرفین بحث،بر موضع خود پافشاری كرده است و نتوانسته‌اند حتی یك گام به یكدیگر نزدیك شوند؛ اما دارالفكر معتقد است خوانندگان محترم به خوبی خواهند توانست هردو دیدگاه را بررسی كنند و قادر خواهند بود با چشمانی باز و بی‌طرفانه، نقاط ضعف و قوت هر یك را درك كرده و سپس به بررسی، تحلیل و قضاوت بنشینند.
«دارالفكر» عقیده دارد كه خوانندگان از جایگاهی مهم بر خوردارند، و داوران حقیقی هستند این مباحث در واقع, نوعی تمرین ذهنی است كه به آنان تقدیم می‌شود و پیگیری این سلسله بحثها از سوی خوانندگان، مایة افتخار مؤسسه و نشانة پویایی و توانایی آن در خلق اندیشه‌های جدید است.
فهرست مطالب
مقدمة مترجم
مقدمه ناشر
· زن، دین، اخلاق؛ از این جا آغاز می كنیم ….
دكرت هبه رؤوف عزت
روش تجربی در اخلاق و نظام اجتماعی
معیارهای اخلاق؛ اسلامی یا بشری؟
اخلاق بر مبنای ایمان، نه اخلاق برای زنان
اسلام،مخالف پدرسالاری
كاربرد واژة «قوّام» در قرآن
معیارها پابرجا هستند، اما كدتام معیارها
· نقد و بررسی بحث دكتر هبه رؤوف
نوال سعداوی
- از «بررسی تطبیفی» خبری نیست!
- پرسشهایی كه برخاسته از حقایق جامعة ما نیست!
- معنای دین و اخلاق
- زن گرایی، زن محوری، زن سالاری
- «معیارهای مادی» یعنی چه؟
- مشكلات فكری و فرهنگی جامعة ما
qدكتر نوال سعداوی
· زن، دین‌اخلاق
1- دشواریهای بحث درباره این موضوع
2- مروری بر تاریخ
3- زن خوب و شایسته كیست؟
4- رابطة اخلاق با دین و سیاست
-مفهوم واژه «دین»
5- جداسازی دو مفهوم «آزادی زن »و «آزادی میهن»
6- ختنه كردن پسران و دختران
7- جداسازی دین از زندگی زنان؛ راهی به سوی پیشرفت
· افسانه پردازهای دكتر سعداوی
هبه رؤوف عزت
1- اله؛ الهه؛ مذكر؛ مونث؟
2- محور قراردادن زن؛ حجاب اندیشه
3- آزادی زن یا تضعیف خانواده؟
4- اسطوره‌ای به نام معلم؛ مطلق، مقدس
- سخن پایانی