جعل اسناد هویتی و نقش آن در جرائم علیه اموال
اسناد هویتی مداركی هستند كه برای احراز هویت و شناسائی افراد به كار می روند و شامل 6 سند ، شناسنامه ، كارت ملی ، پایان خدمت یا معافیت از خدمت، گذرنامه و مدارك شناسائی صنفی مانند كارت های شناسایی ادارات دولتی را شامل می شود .
این اسناد پایه و اساس سایر مدارك نیز قرار می گیرد و به همین لحاظ از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند و در جامعه نیز از اعتبار خاصی برخوردار هستند و به لحاظ موارد فوق الذكر مورد توجه مرتكبین جرائم گوناگون خصوصاً جرائم علیه اموال ( كلاه برداری ، سرقت ، خیانت در امانت و چك پرداخت نشدنی ) قرار می گیرد و مرتكبین جرائم مذكور با جعل اسناد هویتی و با سوء استفاده از عملكردهای این اسناد به اهداف مجرمانه خود نائل می شوند .
در خصوص اینكه اسناد هویتی مجعول چه نقشی در وقوع جرائم علیه اموال ( كلاه برداری ، سرقت ، خیانت در امانت و چك پرداخت نشدنی ) دارند ، تحقیق حاضر به روش توصیفی طراحی گردیده و از نظرات اهل خبره با استفاده از ابزار پرسش نامه و مطالعه اسنادی پرونده های آگاهی تهران اجرا شده است.
این تحقیق مشتمل بر فصل می باشد كه در فصل اول كلیات و ادبیات موضوع بیان گردیده است و در فصول بعدی به روش شناسایی تحقیق و تجزیه
و تحلیل یافته ها و نتیجه گیری و پیشنهادات پرداخته شده است .
مهمترین هدف این پژوهش ، شناسایی كم و كیف نقش اسناد هویتی مجعول در وقوع جرائم علیه اموال می باشد و در مسیر دستیابی به این هدف ، آسیب پذیری های اسناد هویتی و شیوه های به كارگیری اسناد مجعول هویتی و راه كارهای علمی و عملی در مقابله با جعل این اسناد و استفاده از آن ها برای ارتكاب جرائم دیگر معلوم می گردد .
لذا فرضیه های تحقیق پیرامون چهار بعد اساسی به شرح ذیل می باشد :
1- نوع سند جعلی
2- شیوه جعل اسناد هویتی
3- نوع جرم به وقوع پیوسته
4- اقدامات موثر در مبارزه با بكارگیری اسناد جعلی
ابعاد فرضیه های تحقیق به شرح فوق مورد بررسی قرار گرفته و با آزمون های آماری ارزیابی شده و نتایج حاصله از ارزیابی فرضیه ها نشانگر این است كه :
الف ) در وقوع جرائم علیه اموال شناسنامه بیشتر از سایر اسناد هویتی مورد جعل قرار می گیرد .
ب ) جابجائی عكس در اسناد هویتی متداول ترین شیوه جعل اسناد برای ارتكاب جرائم علیه اموال است .
ج ) در مجموعه جرائم علیه اموال ، اسناد هویتی مجعول بیشتر برای ارتكاب كلاهبرداری مورد استفاده قرار می گیرند .
د ) برای مقابله با استفاده از سند هویتی مجعول تشدید مجازات مرتكبین و توجه به مبارزه سركوبگرانه تاثیر چندانی نخواهد داشت و به تنهایی كافی نیست .
ضمن اینكه اصلاح قوانین در این خصوص از جنبه میزان مجازات كه نشانگر میزان اهمیت این اسناد و میزان قباحت عمل جعل اسناد هویتی بوده باشد ، در كنار اقدامات پیشگیرانه موثر می باشد .
بر این اساس از مجموع چهار فرضیه تحقیق فرضیه های اول تا سوم اثبات شده و فرضیه چهارم تایید نگردیده است .
در نهایت با یك جمع بندی اجمالی دستاوردهای نظری و عملی تحقیق در دو بخش (1) مبارزه با جعل اسناد هویتی و (2) مبارزه با استفاده از سند هویتی تقسیم بندی شده و در هر بخش راه كارهای مناسب برای برنامه های بلند مدت و كوتاه مدت ارائه گردیده است كه در برنامه های كوتاه مدت به استحكام بیشتر اسناد هویتی فعلی و رفع نواقص و ضعف های سیستم بررسی اسناد تاكید نموده و در برنامه های بلند مدت رویكرد بهره گیری از تكنولوژی پیشرفته امروزی با قابلیت های الكترونیكی هم در صدور اسناد و هم در بررسی اسناد مورد توجه قرار گرفته است و ماحصل نهایی تحقیق این است كه برای اطمینان از احراز هویت فرد باید بانك متمركز اطلاعات فردی با مشاركت تمامی ارگانها و نهادهای ذیربط به وجود آید و در شناسائی اشخاص به جای تكیه بر مندرجات ظاهری اسناد هویتی كه می تواند غیر واقعی و منحرف كننده باشد به سوابق موجود در آن بانك كه از اعتماد بیشتری برخوردار است ، تاكید نمود .
واژه های كلیدی :
جعل اسناد ، اسناد هویتی ، جرم ، جرائم اموال
فهرست مطالب:
فصل اول : كلیات و ادبیات موضوع
بخش اول : كلیات
اول : مقدمه
دوم : بیان مسئله
سوم : سوالات تحقیق
چهارم : اهمیت موضوع
پنجم : انگیزه انتخاب موضوع
ششم : اهداف موضوع
هفتم : فرضیات تحقیق
هشتم : نوع و روش تحقیق
نهم : موانع و محدودیت های تحقیق
دهم : پیشینه تحقیق
یازدهم : مفاهیم و اصطلاحات
بخش دوم : ادبیات موضوع
اول : مقدمه
دوم : سند
سوم : تاریخچه سند در حقوق ایران
الف ) در حقوق ایران قبل از اسلام
ب ) در حقوق ایران بعد از اسلام
چهارم : تعریف سند
الف ) تعریف لغوی سند
ب ) تعریف اصطلاحی سند
پنجم : انواع سند
ششم : هویت و تعریف آن
الف ) تعریف لغوی هویت
ب ) تعریف اصطلاحی هویت
ج ) تعریف حقوقی هویت
د ) هویت در تحقیق حاضر
هفتم : تاریخچه اسناد هویتی
الف ) در ایران قبل از اسلام
ب ) در ایران بعد از اسلام
هشتم : تعریف اسناد هویتی
نهم : وجوه افتراق و اشتراك اسناد سجلی با اسناد هویتی
دهم : انواع اسناد هویتی
الف ) شناسنامه
ب ) گذرنامه
ج ) گواهینامه رانندگی
د ) كارت پایان خدمت
ه ) مدارك شناسایی صنفی
یازدهم : تكنولوژی های پیشرفته اسناد هویتی
دوازدهم : تكنولوژی های كارت های هوشمند
سیزدهم : تكنولوژی نقطه هوشمند
چهاردهم : تكنولوژی هولوگرام
پانزدهم : تكنولوژی باركد
بخش سوم : جعل سند و استفاده از سند مجعول
اول : مقدمه
دوم : تاریخچه جعل
الف ) در حقوق ایران
ب ) در حقوق اسلام
ج ) در حقوق جزای ایران قبل از پیروزی انقلاب
د ) در حقوق جزای ایران بعد از پیروزی انقلاب
سوم : تعریف و مفهوم جعل
الف ) معنی لغوی جعل
ب ) معنی اصطلاحی جعل
چهارم : صور مختلف جعل سند
پنجم : اركان متشكله جرم جعل اسناد هویتی
الف ) ركن قانونی
ب ) ركن مادی
ج ) ركن معنوی
د ) ركن ضرری
1 ) ضررهای مادی و معنوی
2 ) ضررهای جعل در اسناد هویتی
ششم : روش های جعل در اسناد هویتی
الف ) ایجاد تغییرات در مندرجات متن سند
ب ) تغییر و جابجائی عكس
ج ) ارائه مدارك هویت غیر
د ) دخل و تصرف در امهار روی سند
هـ ) ساخت و تكثیر سند
هفتم : استفاده از اسناد هویتی مجعول و غیر واقعی
هشتم : انواع مبارزه با جرم جعل
الف ) مبارزه كیفری با جرم
ب ) مبارزه غیر كیفری با جرم
نهم : شیوه مبارزه با جعل سند هویتی
دهم : شیوه مبارزه با استفاده از سند هویتی مجعول
یازدهم : روش مبارزه توامان با جعل سند و استفاده از سند مجعول
فصل دوم : جرائم متاثر از جعل اسناد هویتی
بخش اول : جرائم علیه اموال
اول : مقدمه
دوم : كلاهبرداری
1 ) تاریخچه كلاهبرداری
2 ) تعریف كلاهبرداری
3 ) اركان تشكیل دهنده كلاهبرداری
4 ) شیوه های كلاهبرداری با استفاده از اسناد هویتی مجعول
الف ) كلاهبرداری از طریق افتتاح شركت های واهی
ب ) افتتاح حساب بانكی برای كلاهبرداری
ج ) اخاذی تحت عنوان مامور دولت
د ) كلاهبرداری از طریق وصول چك های تقلبی
هـ ) كلاهبرداری به منظور استفاده از امكانات ویژه دولتی
و ) كلاهبرداری از طریق سوءاستفاده از موقعیت اجتماعی قشر خاص
ز ) كلاهبرداری از طریق فروش مال غیر با جعل ملاك هویتی
سوم : خیانت در امانت
1 ) تاریخچه خیانت در امانت
2 ) تعریف خیانت در امانت
3 ) اركان جرم خیانت در امانت
4 ) تاثیرگذاری اسناد هویتی جعلی در وقوع خیانت در امانت
الف ) خیانت در امانت در محموله های دولتی
ب ) فروش مال مورد امانت با جعل مدارك هویتی مالك اصلی
ج ) حضور شخص ثالث در بین امین و مالك و بهره گیری از سند هویتی مجعول
چهارم : سرقت
1 ) تاریخچه سرقت
2 ) تعریف سرقت
3 ) اركان جرم سرقت
4 ) تاثیر اسناد هویتی در شیوه های مختلف سرقت
الف ) سرقت تحت عنوان مامور با ارائه كارت شناسائی جعلی
ب ) وصول چك های مسروقه با استفاده از اسناد هویتی جعلی
ج ) فروش اموال مسروقه با مدارك هویتی جعلی
پنجم : صدور چك پرداخت نشدنی
1 ) تاریخچه چك
2 ) تعریف چك و چك پرداخت نشدنی
3 ) اركان متشكله جرم صدور چك پرداخت نشدنی
بخش دوم : سایر جرائم متاثر از جعل اسناد هویتی
اول : جرائم امنیتی
الف ) اقدام علیه امنیت كشور
ب ) اختلاس و سوءاستفاده های كلان اقتصادی
ج ) خروج از كشور به صورت غیر قانونی
د ) اقامت غیر مجاز در كشور
دوم : جرائم غیر امنیتی
الف ) فریب در ازدواج
ب ) دریافت گواهی عدم سوءپیشینه
جرائم ) فرار از خدمت سربازی
د ) تقلب در امتحانات علمی با استفاده از سند هویتی جعلی
ه ) تغییر هویت مجرمین فراری
فصل سوم : شیوه های تحقیق و تجزیه و تحلیل داده ها
بخش اول : روش شناسی تحقیق
اول : مقدمه
دوم : نوع و روش تحقیق
سوم : جامعه آماری
چهارم : تعریف عملیاتی متغیرها
منابع