شرکت تعاونی در حقوق ایران
كلمه «تعاونی» از تركیب كلمه «تعاون» عربی بر وزن تفاعل و از ریشه عون با حرف «یای» نسبت فارسی به وجود آمده و معادل كلمه co انگلیسی است. واژه «تعاون» در مفاهیم مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد از جمله اینكه تعاون به معنای همكاری یكدیگر را مدد رساندن و تشریك مساعی در جهت ارضای نیازی مشترك به كار برده شده است كه در این معنی بیشتر مفهوم «همكاری» یعنی با هم كار كردن را به ذهن متبادر میكند. تعاون به معنی یاری رساندن و كمك كردن به دیگری نیز مورد استفاده واقع شده است. كلماتی مانند معاون (كمك كننده)، معاونت (كمك كردن) اعانه (كمك كردن) مبین مفهوم اخیر تعاون است و در این معنا تعاون را مترادف «دیگر یاری»[1] به كار میبرند. تعاون را گاهی معادل «خودیاری» دانستهاند البته اگر مشخصه اصل «خودیاری»[2] را كمك به خود از طریق دیگران بدانیم، در این صورت تعاون مفهومی خاص پیدا میكند. مفهومی كه از آن هر كس خیر خود را میجوید. تعاون را گاهی مترادف با «همیاری»[3] دانستهاند و سرانجام اینكه تعاون به مفهوم عملی كه در داخل یك شركت تعاونی صورت می‌گیرد نیز استعمال میشود.[4] مرحوم دهخدا در تعریف كلمه تعاون آوردهاند كه این لغت به معنی یكدیگر را یاری كردن است. همچنین ایشان در تعریف شركت آوردهاند كه این لفظ به معنی همدست شدن در كاری و اتحاد چند نفر برای غرض عام یا خاص به كار رفته است.[5]
واژه «تعاون» در شكل فعالیت رسمی و برای موسساتی كه بر مبنای اصول و قواعد تعاونی فعالیت مینمایند به كار برده میشود. این واژه معمولاً معادل شركت تعاونی استعمال میگردد. در تعریف «شركت تعاونی» میتوان آن را به معنی تجمع افراد برای همكاری دانست و چون همكاری افراد با یكدیگر میتواند صور مختلفی داشته باشد، مانع از این است كه بتوان تعریف كاملی كه از هر جهت در برگیرنده این همكاریها باشد، برای شركتهای تعاونی ارائه نمود؛ به همین دلیل هنوز تعریف جامع و مانعی از شركت تعاونی كه بتواند تمام اشكال و مختصات آن را دربرگیرد ارائه نشده است. [6] «لوئیس اسمیت» استاد مشاور تعاونیها در انگلستان نیز اعتقاد دارد نمیتوان تعریف مشخص و روشنی از تعاونی ارائه داد زیرا معمولاً هر كس تعاون را بدان گونه كه خود میخواهد و یا به گونهای كه در كشوری معین وجود دارد، تعریف میكند.
فهرست مطالب:
فصل اول:
مبحث اول- تعریف شرکت تعاونی در حقوق ایران
مبحث دوم- ماهیت حقوقی شركت تعاونی
مبحث سوم پیشینه شركت تعاونی
بنداول – سیر اندیشه تعاون در اروپا
بند دوم : پیشینه تعاون در ایران
مبحث چهارم: قانون حاكم بر شركتهای تعاونی
مبحث پنجم: انواع شركتهای تعاونی
فصل دوم:
موسسین و اعضای شركت تعاونی
مبحث اول: موسسین شركت تعاونی
بند اول: مفهوم موسس
بند دوم. موقعیت حقوقی موسیسن
بند سوم. مسوولیت موسسین
بند چهارم. حق الزحمه موسسین
مبحث دوم. اعضای شركت تعاونی
بند اول. تابعیت جمهوری اسلامی ایران
بند دوم: داشتن شخصیت حقیقی و یا شخصیت حقوقی غیر دولتی
بند سوم. پرداخت حداقل مبلغ اسمی سهام
بند چهارم: عدم ممنوعیت قانونی
بند پنجم: عدم حجر
بند ششم: درخواست كتبی عضویت و تعهد رعایت مقررات اساسنامه تعاونی
بند هفتم: عدم عضویت در تعاونی مشابه
مبحث سوم: تعداد اعضای شركت تعاونی
مبحث چهارم: حقوق و تكالیف اعضای شركت تعاونی
بند اول. حقوق اعضای شركت تعاونی
بند دوم. حقوق غیر مالی اعضای شركت تعاونی
مبحث پنجم. مسوولیت و تكالیف اعضای شركت تعاونی
بند اول: مسوولیت
بند دوم. تكالیف اعضای شركت تعاونی
ب- اعضای متخصص شركت تعاونی تولید
الف- اعضای معمولی شركت
فصل سوم:
سرمایه شرکت تعاونی
مبحث اول. تركیب سرمایه
بند اول: آورده نقدی
بند دوم: آورده جنسی
مبحث دوم: تامین سرمایه
بند اول: تامین سرمایه توسط اعضا
بند دوم: تامین سرمایه توسط دستگاههای عمومی
بند سوم: استفاده از ذخیره قانونی
مبحث سوم. كاهش سرمایه
بند اول: كاهش اختیاری سرمایه
بند دوم: كاهش اجباری سرمایه
بند سوم: كاهش سهام توسط اعضا
بند چهارم: خروج عضو