انتخاب كلمات یك تعریف، كار حساس وقابل تأملی است زیرا هر كلمه یا عبارت می‌تواند عاملی تعیین كننده درشناسایی، ارزیابی وحفاظت از بقایای تاریخی باشد. همچنین عوامل مهمی در هر تعریف وجود دارد كه كلمات كلیدی انتخابی برای آن باید توانایی پاسخگویی به جنبه‌های مختلف آن را داشته و حتی المقدور متضمن آگاهی‌های لازم در آن وجه باشند. در این مبحث برآنیم تا با شناخت مفاهیم مربوطه، تعاریف ارائه شده ازمیراث فرهنگی را مورد مطالعه قرار دهیم.
از سوی دیگر با توجه به نقش اساسی وفزاینده‌ای كه شناخت مبانی هر پدیده یا رویدادی دردرك ماهیت و سیرتكاملی آن دارد، مبحث دوم به بررسی این موضوع اختصاص یافته است.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
مقدمه الف) طرح موضوع
ب) اهداف و فرضیات
ج) روش تحقیق
بخش اول: مفاهیم، مبانی و تاریخچه حقوق میراث فرهنگی
فصل اول: مفاهیم و مبانی ....................................................................................................................... 2
مبحث اول: مفاهیم .................................................................................................................................... 2
1ـ مفهوم فیلولوژیك (زبان شناسانه) ......................................................................................... 2
2ـ میراث فرهنگی به مفهوم عام .................................................................................................. 4
3ـ میراث فرهنگی به مفهوم خاص (میراث فرهنگی معنوی) ................................................... 8
4ـ تعریف میراث فرهنگی در قوانین ایران ................................................................................. 11
5ـ تعریف میراث فرهنگی در كنوانسیون‌های بین‌المللی ......................................................... 13
مبحث دوم: مبانی ..................................................................................................................................... 18
1ـ مبانی ارزشی ............................................................................................................................. 18
2ـ مبانی قانونی .............................................................................................................................. 24
3ـ مبانی حفظ، پژوهش و معرفی میراث فرهنگی ..................................................................... 26
فصل دوم: تاریخچه ................................................................................................................................... 31
مبحث اول: تاریخچه حمایت از میراث فرهنگی در حقوق بین‌المللی ...................................... 31
1ـ پیشینه قراردادی ....................................................................................................................... 31
2ـ پیشینه سازمانی ........................................................................................................................ 36
مبحث دوم: تاریخچه حمایت از میراث فرهنگی در حقوق ایران .............................................. 41
1ـ حمایت از میراث فرهنگی در ایران قبل از انقلاب اسلامی .................................................. 41
2ـ حمایت از میراث فرهنگی در ایران پس از انقلاب اسلامی ................................................. 50
بخش دوم: حمایت از میراث فرهنگی در حقوق ایران
فصل اول: میراث فرهنگی در قوانین و مقررات ایران ........................................................................ 61
مبحث اول: میراث فرهنگی در قوانین بنیادی ................................................................................ 61
1ـ میراث فرهنگی در قانون اساسی ............................................................................................ 61
2ـ میراث فرهنگی در قانون برنامه توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی .......................... 65
3ـ میراث فرهنگی در قوانین شهری ............................................................................................ 68
4ـ میراث فرهنگی در قوانین و مقررات مالی ............................................................................ 75
مبحث دوم: ضوابط حفاظتی ناظر بر میراث فرهنگی ................................................................. 81
1ـ حفاری ......................................................................................................................................... 82
2ـ ورود و صدور .......................................................................................................................... 87
3ـ خرید و فروش ........................................................................................................................... 92
فصل دوم: حمایت دولت از میراث فرهنگی .......................................................................................... 97
مبحث اول: سازمان‌های حامی .............................................................................................................. 97
1ـ سازمان میراث فرهنگی و گردشگری .................................................................................... 98
2ـ پژوهشگاه میراث فرهنگی ..................................................................................................... 101
3ـ مركز آموزش عالی ................................................................................................................. 103
4ـ انجمن‌های میراث فرهنگی ........................................................................................................ 105
مبحث دوم: ثبت میراث فرهنگی در فهرست آثار ملی ................................................................. 107
1ـ ثبت آثار غیر منقول .................................................................................................................. 108
2ـ ثبت آثار منقول .......................................................................................................................... 114
مبحث سوم: پیوستن به معاهدات و سازمان‌های بین‌المللی ..................................................... 117
1ـ الحاق به معاهدات بین المللی .................................................................................................. 117
2ـ عضویت در سازمان‌های بین‌الملی......................................................................................... 120
بخش سوم: حمایت از میراث فرهنگی در حقوق بین‌المللی
فصل اول: معاهدات بین‌المللی ................................................................................................................ 123
مبحث اول: كنوانسیون حمایت از اموال فرهنگی در زمان مخاصمات مسلحانه (1954 یونسكو) 123
1ـ موضوع و دامنة شمول ........................................................................................................... 123
2ـ روش‌های حمایت از اموال فرهنگی ........................................................................................ 125
3ـ قلمرو اجرایی كنوانسیون ........................................................................................................ 130
4ـ تشكیل كمیته مشورتی ملی .................................................................................................... 133
مبحث دوم: كنوانسیون اتخاذ تدابیر لازم برای جلوگیری از ورود و صدور و انتقال مالكیت غیر قانونی اموال فرهنگی (1970)....................................................................................................................................................................... 134
1ـ موضوع و دامنة شمول ........................................................................................................... 134
2ـ مقررات شكلی و اجرایی........................................................................................................... 136
3- تعهدات دول عضو كنوانسیون............................................................................................... 138
مبحث سوم: كنوانسیون حمایت از میراث فرهنگی و طبیعی جهان (1972) ........................ 142
1ـ موضوع و دامنة شمول ........................................................................................................... 142
2ـ ابعاد حمایت از میراث فرهنگی................................................................................................. 145
3ـ مقررات شكلی و اجرایی .......................................................................................................... 150
فصل دوم: سازمان‌های بین‌المللی ............................................................................................................... 152
مبحث اول: شورای بین‌المللی موزه‌ها ( ایكوم) ............................................................................ 152
1ـ تعریف و اهداف ........................................................................................................................ 152
2ـ عضویت در ایكوم .................................................................................................................... 154
3ـ اركان ایكوم ................................................................................................................................ 155
مبحث دوم: مركز بین‌المللی مطالعه، مرمت و حفاظت از اموال فرهنگی (ایكروم).............. 163
1ـ تعریف و اهداف ........................................................................................................................ 163
2ـ عضویت در ایكروم .................................................................................................................. 163
3ـ اركان ایكروم ............................................................................................................................. 164
مبحث سوم: شورای بین‌المللی ابنیه و محوطه‌های فرهنگی (ایكوموس) ........................... 168
1ـ تعریف و اهداف ........................................................................................................................ 168
2ـ عضویت در ایكوموس ............................................................................................................. 169
3ـ اركان ایكوموس ........................................................................................................................ 170
نتیجه‌گیری ........................................................................................................................................................ 176
كتابنامه